Eating disorders

Eating disorders

คัดกรองด้วยแบบสอบถาม “SCOFF” โดย positive ถ้า “ใช่” ตั้งแต่ 2 ข้อขึ้นไป

• ฉันทำให้ตัวเองอาเจียนเพราะรู้สึกอิ่มมากเกินไป
• ฉันกังวลว่าฉันอาจจะหยุดกินไม่ได้
• ฉันน้ำหนักลดมากกว่า 6 กก.ใน 3 เดือน
• ฉันคิดว่าตัวเองอ้วน ในขณะที่คนอื่นบอกว่าฉันผอมเกินไป
• ฉันรู้สึกว่าอาหารคือสิ่งที่ควบคุมชีวิตของฉัน

หรือใช้ EAT-26 (ซึ่งมี validate ในภาษาไทย)

เกณฑ์การวินิจฉัย

Anorexia nervosa จำกัดการได้รับพลังงานเมื่อเทียบกับความต้องการ ทำให้น้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ (< 85% predicted BW) กลัวอย่างมากว่าน้ำหนักจะเพิ่มหรือจะอ้วน แม้ว่าน้ำหนักจะน้อยกว่าที่ควรเป็น มีความรู้สึกที่ผิดปกติเกี่ยวกับรูปร่างหรือน้ำหนักตัว ให้ความสำคัญต่อน้ำหนักหรือรูปร่างมากเกินควร หรือไม่สามารถตระหนักได้ถึงอันตรายของน้ำหนักตัวที่น้อย Bulimia nervosa การกินอาหารมากผิดปกติเป็นคราวๆ ในช่วงระยะหนึ่ง (เช่น ภายใน 2 ชั่วโมง) ในปริมาณที่มากกว่าคนทั่วไปจะกินอย่างชัดเจน หรือ รู้สึกไม่สามารถควบคุมการกินได้ในช่วงเวลานั้น มีพฤติกรรมชดเชยที่ผิดปกติเกิดขึ้นซ้ำๆเพื่อป้องกันไม่ให้น้ำหนักเพิ่ม เช่น ทำให้อาเจียน ใช้ยาระบาย อดอาหาร ออกกำลังกายอย่างหักโหม ความผิดปกติทั้ง 2 อย่าง เกิดขึ้นเฉลี่ยสัปดาห์ละหนึ่งครั้ง เป็นเวลา 3 เดือน ให้ความสำคัญกับรูปร่างและน้ำหนักของตนเองอย่างมาก   Binge-eating disorder การกินอาหารมากผิดปกติเป็นคราวๆ เช่นเดียวกับ bulimia nervosa การกินมากสัมพันธ์กับอาการ > 3/5 ข้อ ได้แก่ กินเร็วกว่าปกติมาก กินจนรู้สึกแน่นอึดอัด กินปริมาณมากแม้ว่าจะไม่รู้สึกหิว กินคนเดียวเพราะรู้สึกอาย รู้สึกขยะแขยง เศร้า รู้สึกผิดอย่างมาก เกิดขึ้นเฉลี่ยสัปดาห์ละหนึ่งครั้ง เป็นเวลา 3 เดือน   โรคอื่นๆ เช่น pica (กินสิ่งที่ไม่มีสารอาหาร ไม่ใช่อาหาร > 1 เดือน), rumination disorder (สำรอกอาหารขึ้นมา อาจจะเคี้ยวใหม่ กลืนลงไปใหม่ หรือคายออกมา), avoidant/restrictive food intake disorder (เช่น ไม่สนใจกินอาหาร หลีกเลี่ยงการกินอาหารเนื่องจากลักษณะบางอย่างของอาหาร ทำให้น้ำหนักลด หรือเด็กน้ำหนักไม่เพิ่ม ขาดสารอาหาร), other specified feeding or eating disorder (เช่น purging disorder ทำให้อาเจียน ใช้ยาระบาย แต่ไม่มีการกินมากผิดปกติ), unspecified feeding or eating disorder (เช่น ใน ER ที่ยังไม่ได้ข้อมูลเพียงพอในการวินิจฉัย)

 

Ix: CBC, BUN, Cr, electrolytes, Ca, Mg, PO₄, LFTs, lipase, amylase (habitual vomiting อาจมี hyperamylasemia), TSH, DTX; UA

 

ภาวะแทรกซ้อน

• CVS complications ได้แก่ hypotension (จาก cardiac muscle mass ลดลง โดยเฉพาะ LV และ IVS), bradycardia (vagal tone เพิ่ม), MVP (cardiac muscle mass ลด ทำให้ valve cross-sectional area เพิ่ม), pericardial effusion; arrhythmias (อาเจียนทำให้ electrolytes ผิดปกติ), sudden death (จาก QT prolongation พบใน eating disorder ทุกชนิด เมื่อ refeed เพียงพอจะกลับมาเป็นปกติ), irreversible cardiomyopathy (จาก Syrup of ipecac)
• Nutritional complications ได้แก่ decreased BMD, anemia (iron, vitamin B12 deficiency), pellagra (ขาด vitamin B6 มี “3D” dermatitis ผิวแดง คัน ลอก ลิ้นเลี่ยน, diarrhea, dementia), Wernicke-Korsakoff encephalopathy (confusion, ataxia, ophthalmoplegia); ที่พบได้น้อยมาก เช่น  wet beriberi, scurvy; Refeeding syndrome เกิด hypokalemia, hypophosphatemia, hypomagnesemia ช่วง refeeding (electrolyte redistribution เข้าสู่ cell จากการหลั่ง insulin และ phosphorus ลดลงจากการสังเคราะห์ protein) ทำให้เกิด arrhythmia, CHF, pericardial effusion, cardiac arrest ได้
• GI complications ได้แก่ constipation, gastroparesis, gastric dilatation, GERD (จากการทำให้อาเจียน ทำให้เสียงแหบ กลืนเจ็บได้); rectal prolapsed, melanosis coli หรือ cathartic colon syndrome (chronic laxative); ที่พบได้น้อยมาก เช่น SMA syndrome, gastric dilatation necrosis/rupture, necrotizing colitis, gastric bezoar
• Endocrine complications ได้แก่ hypothalamic amenorrhea, euthyroid sick syndrome, loss bone mass (จาก cortisol สูง; insulin-like growth factor (somatomedin C), T₃, estradiol, testosterone ต่ำ; ภายหลังการรักษาจะไม่ทำให้ bone mass กลับมาเป็นปกติได้)

 

การรักษา

• รักษาภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้น
• ปรึกษาจิตแพทย์ มักต้องรักษาด้วยสหวิชาชีพ (nutritional rehabilitation, psychotherapy, pharmacotherapy)

 

Eating disorders in pregnancy

• สงสัยในรายที่เคยเป็น eating disorder มาก่อน น้ำหนักไม่ขึ้นในไตรมาสที่สอง หรือ BMI ผิดปกติ อาจมีปัญหาเรื่องฟัน (poor dental enamel) จากการอาเจียนบ่อยๆ และคนที่เป็น eating disorders มักมีประจำเดือนไม่สม่ำเสมอหรือประจำเดือนไม่มาทำให้ไม่ได้คุมกำเนิด จึงตั้งครรภ์โดยไม่ได้วางแผนได้
• Anorexia nervosa มีอัตราการเจริญพันธ์ปกติ มักท้องโดยไม่ได้วางแผน น้ำหนักแม่มักน้อยกว่าปกติ (พบ 20%) ทารกอาจตัวเล็กกว่าปกติ แต่ไม่เพิ่มความเสี่ยงอย่างอื่น โรคมักสงบลงระหว่างตั้งครรภ์
• Bulimia nervosa มีอัตราการเจริญพันธ์ปกติ น้ำหนักแม่จะขึ้นมากกว่าปกติ โอกาสแท้งสูงขึ้น แต่ทารกมักมีน้ำหนักปกติ แต่ไม่เพิ่มความเสี่ยงอย่างอื่น โรคมักสงบลงระหว่างตั้งครรภ์ แต่มักกลับเป็นซ้ำหลังคลอด
• Binge eating disorder น้ำหนักแม่จะขึ้นมากกว่าปกติ โอกาสแท้งสูงขึ้น แต่ไม่เพิ่มความเสี่ยงอย่างอื่น โรคมักเป็นตลอดทั้งระหว่างตั้งครรภ์และหลังคลอด

Ref: Up-To-Date, Tintinalli