Constipation
นิยาม คือ มีอย่างน้อย
2 ข้อใน 25% ของการถ่ายทั้งหมด ได้แก่ อุจจาระแข็ง
ต้องเบ่ง รู้สึกถ่ายไม่หมด รู้สึกถ่ายไม่ออก ต้องใช้นิ้วล้วงช่วย และ ถ่าย <
3 ครั้งต่อสัปดาห์ ซึ่งต้องเริ่มมีอาการ > 6 เดือน และครบตามเกณฑ์ > 3 เดือน
สาเหตุ Primary
colorectal dysfunction (แบ่งเป็น ลำไส้เคลื่อนไหวช้า, กล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานทำงานไม่ประสานกับกล้ามเนื้อหูรูดทวารหนัก,
และ ลำไส้แปรปรวน) และ Secondary causes
ซักประวัติ
เพื่อวินิจฉัยและหา secondary causes เช่น neurologic
disease (เช่น DM, Hirschsprung disease, MS), hypothyroidism,
hypokalemia, IBS, drug
ตรวจร่างกาย PR
อาจพบ fissures, hemorrhoids และตรวจ sphincter
tone ขณะพักและขณะเบ่ง (ใน dyssynergia
ขณะเบ่งอาจเกร็งกล้ามเนื้อหน้าท้องไม่ได้ อาจมี paradoxical
contraction ของ anal sphincter และไม่มี perineal
descent)
Investigation: ในรายที่มี alarming
features (hematochezia, weight loss > 4.5 กก., ประวัติครอบครัวเป็น CA colon หรือ IBD,
anemia, fecal occult blood positive, หรือ recent onset
without explanation) ให้ตรวจ CBC, glucose, Cr, Ca, TSH และทำ colonoscopy (รวมถึงในคน > 50 ปี ที่ไม่เคยทำ CA colon screening) และทำ plain
film abdomen
การรักษา
- แนะนำให้ดื่มน้ำเพิ่มขึ้น ออกกำลังกาย อุจจาระเป็นเวลาสม่ำเสมอ
ซึ่งเวลาที่เหมาะสม คือ 2 ชม.หลังตื่นและหลังอาหารเช้า
ฝึกถ่ายวันละ 2 ครั้ง 30 นาทีหลังอาหาร
เบ่งไม่เกิน 5 นาที ท่านั่งถ่ายที่แนะนำ คือ นั่งเอนตัวมาด้านหน้า
ยกเท้าสูง 8-12 นิ้วจากพื้น การหายใจด้วยกระบังลมอาจช่วยได้
- กิน fiber 20-25 g/day
- ยาระบาย ได้แก่ Bulk laxatives (psyllium) แนะนำเป็นยาตัวแรก;
Osmotic laxatives แนะนำ low-dose polyethylene glycol (PEG)
17 g/d และ ตัวอื่น lactulose (ท้องอืดมากกว่า),
sorbitol; ยากลุ่มอื่นๆ ได้แก่ stimulant (senna, bisacodyl),
colonic secretagogues (lubiprostone เป็นตัวเลือกสุดท้าย)
- ผู้ป่วยที่มี dyssynergic defecation ให้ glycerine หรือ bisacodyl suppo และทำ biofeedback
therapy
- ในรายที่ท้องผูกมาหลายวัน
อาจใช้ enema (แนะนำ
warm water enema > sodium phosphate enema ในคน >
70 ปี) เพื่อป้องกัน fecal impaction
- Fecal impaction ให้ทำ digital
disimpaction ทำให้อุจจาระก้อนใหญ่แตก แล้วตามด้วย warm-water
enema with mineral oil และเมื่ออุจจาระออกมาได้บ้างแล้ว ให้ PEG
- ในรายที่ทดลองรักษาแล้วไม่ตอบสนองเท่าที่ควร ให้ทำ anorectal manometry และ balloon expulsion test
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น